هوش مالی وارن بافت و ۶ راه برای اینکه مثل وارن بافت سرمایه گذاری کنید

به سرمایه گذاری، ساده نگاه کنید

وارن بافت اولین سهام خود را در سن یازده سالگی خرید. در ۱۵ سالگی ثروت خالص وارن بافت به ۶،۰۰۰ دلار رسید و امروز در سن ۷۰ سالگی با ۸۴ میلیارد دلار ثروت اون سومین ثروتمند دنیاست. اما تنها ثروت اون نیست که نام بافت را بر سر زبان ها انداخته است بلکه روش سرمایه گذاری ساده ی بافت در دنیای پیچیده ی بازار سهام است.

شرکت را بخرید، نه سهام

این جمله از منظر هوش مالی به این معنی است که در هنگام سرمایه گذاری صرفا به قیمت سهام شرکت نگاه نکنید بلکه همه ی جنبه های شرکت را بررسی کنید. برای مثال شرکت محصولاتش را به شرکت های پخش می فروشد یا با استفاده از نیروهای فروش داخلی، محصولات را توزیع می کند، نحوه ی برخورد با مشتریانش به چه صورت است و غیره.

حتی اگر شما تعداد کمی از سهام این شرکت را می خرید ولی باید به صورتی شرکت را بررسی کنید که گویی قرار است مالک کل سهام شرکت شوید.

 فلسفه ی سرمایه گذاری وارن بافت با تکیه بر هوش مالی همیشه متمرکز بر شناسایی شرکت های موفق و قیمت سهم منطقی است. او به شناسایی شرکت با مزیت رقابتی پایدار در صنایع برتر علاقه ی وافری دارد.

وارن بافت همچنین از گذشته بر روی برندهای ارزشمند که در نزد عموم مردم مورد توجه هستند مثل برندهای کوکاکولا، اپل و غیره سرمایه گذاری می کرده است. توجه بافت بیشتر بر روی قدرت تجاری و رهبری شرکت است نه صرفا آن اتفاقاتی که در بازار سهام برای شرکت می افتد.

او به فاکتورهایی مثل مزیت رقابتی شرکت، مشتریان، محصولات و خدمات توجه ویژه ای دارد. این دقیقا بر خلاف رفتار بسیاری از فعالان بورس است که صرفا به قیمت یا سود شرکت نگاه می کنند، نه به عملیات تجاری شرکت.

توانایی حفظ مزیت رقابتی نسبت به سایر رقبا

وارن بافت یک بار در گذشته اشاره کرد که سرمایه گذاران نباید بر روی اثر پتانسیل های صنعت بر جامعه یا چگونگی رشد شرکت در طول زمان تمرکز کنند و به جای آن باید بر روی شناسایی شرکت های با مزیت رقابتی پایدار متمرکز باشند.

بافت همچنین اشاره می کند که شرکت مد نظر شما باید توانایی دفاع از کسب و کارش در رقابت با سایر شرکت ها داشته باشد تا از سهم بازار و سود خود در بلندمدت حفاظت کند. در بورس نیز شرکت های بسیاری را داریم که توانایی حفظ مزیت رقابتی با سایر شرکت ها را ندارند.

برای مثال در حوزه ی شرکت هایی که خدمات پرداخت الکترونیک ارائه می دهند در سال های اخیر سهم بازار شرکت به پرداخت ملت کاهش و سهم بازار شرکت آسان پرداخت رو به افزایش بوده است و با ارائه ی اپلیکیشن آپ توسط آسان پرداخت، مزیت رقابتی این شرکت افزایش یافت.

بی خیال نوسانات روزانه ی بازار بشوید

وارن بافت همیشه به سرمایه گذاران گوشزد می کند که باید سهم یک شرکت را با بررسی های خودشان بخرند و سپس ۱۰ سال به بازار سهام کاری نداشته باشند.

هیچ دلیلی وجود ندارد که شما از خواب و تفریح تان برای رصد روزانه بازار کم کنید یا همواره خودتان را درگیر اخبار مختلف کنید چرا که صرفا مطالعه ی دوره ای آن ها به شما قدرت پیش بینی خواهد داد. در صورتی که در انتخاب صنعت و شرکت برای سرمایه گذاری به دقت عمل کرده باشید مطمئن باشید نوسانات کوتاه مدت بازار سهام به اتفاقات کوچک و بزرگ سیاسی و اقتصادی در بازدهی بلندمدت شما تاثیر نخواهد گذاشت.

بافت به نوسانات روز به روز قیمت سهام توجه نمی کند. او بیشتر علاقه مند به پتانسیل شرکت در رشد برای دوره های بلندمدت است. قیمت سهام ممکن است هر روز تغییر کند، اما هیچ چیزی از کسب و کار شرکت به طور کلی در ۲۴ ساعت تغییر نمی کند.  

تبصره: این نکته از وارن بافت با توجه به محیطی است که او در آن جا سرمایه گذاری می کند. از آن جا که وضعیت کشور ما متفاوت است، سعی کنید اخبار شرکت ها را به خصوص شرکت های خصولتی یا نیمه دولتی را به دقت دنبال کنید و اخبار سیاسی و اقتصادی را دقیق زیر نظر بگیرید ولی به هیچ عنوان در کوتاه مدت و صرفا بر اساس یک خبر سهام شرکت را معامله نکنید.

 شجاع باش وقتی دیگران می ترسند

این یکی از مهم ترین رازهای موفقیت وارن بافت است، او با تکیه بر هوش مالی خود وقتی سرمایه گذاران وال استریت به خرید سهام شرکت های اینترنتی هجوم آورده بودند، از خرید سهام این شرکت ها دست کشید و بی خیال سهام این شرکت ها شد و صرفا سهام شرکت های مرتبط با صنعت فلزات و  معادن را که در آن روزها کاهش قیمت داشتند را خریداری می کرد.

او با این کار از افت سهام شرکت های اینترنتی در سال ۲۰۰۱ مصون ماند و علاوه بر آن، همزمان با ریزش سهام شرکت های اینترنتی، رشد سهام شرکت های معدنی و فلزی هم اتفاق افتاد و او سود قابل توجهی بدست آورد. بفت زمانی که در بحران مالی سرمایه گذاران شروع به فروش سهام مرتبط با فلزات کردند، او شروع به خرید سهام این شرکت ها کرد و پس از مدتی از این معاملات هم سودی کلان داشت.

وقتی دیگران حریص هستند، در خرید سهام ترسو باش و وقتی دیگران می ترسند، شجاع باش!

به بیان دیگر این جمله حاکی از این است که “بهترین فرصت خرید در بازار سهام زمانی است که همه در حال فروش سهام هستند! بافت در بحران مالی سال ۲۰۰۸ که در آن بانک لیمن اند برادرز ورشکست شد و سرمایه گذاران سهام بانک ها را با عجله می فروختند اقدام به خرید ۵ میلیارد دلار از سهام بانک آمریکا (Bank of America Corp) نمود و امروز سهام او ارزشی ۲۶ میلیارد دلاری دارد.

یکی از مهم ترین درس های هوش اقتصادی، قابلیت کنترل ذهن است، این که مانند توده ی مردم تصمیم نگیرید و بعضا تصمیماتی بر خلاف جمع بگیرید.

احساسات خود را کنترل کنید

بزرگترین چیزی که می تواند ویژگی بارز وارن بافت را توضیح دهد، توانایی کنترل احساسات است. بافت توانایی اتخاذ تصمیمات منطقی سرمایه گذاری را در زمانی که همه دچار هیجان بازار هستند را دارد.

این مسئله آن قدر اهمیت دارد که بسیاری معتقد هستند که هوش یا استعداد بافت عامل موفقیت او نیست بلکه کنترل احساسات در تصمیمات سرمایه گذاری به رشد او منجر شده است و از او یک سرمایه گذار قدرتمند ساخته است.

کنترل احساسات در تصمیمات مهم یکی از مهم ترین توانایی ها در هوش مالی است.

فقط روی صنایعی که می شناسید سرمایه گذاری کنید

برای مثال وارن بافت هیچگاه بر روی شرکت آمازون یا گوگل و این نوع از شرکت هایی که از صنعت شان اطلاعات کافی ندارد، سرمایه گذاری نکرده است. برای مثال اگر شما از صنعت دارو اطلاعات کافی ندارید، نباید بدون کسب اطلاعات کافی در خصوص شرکت های فعال در این صنعت، مواد اولیه، روند تولید و غیره در این شرکت های سرمایه گذاری کنید.

شاید این مسئله باعث شده است او در برخی از سال ها بازدهی مناسبی نداشته باشد ولی در روند بلندمدت مثلا ۱۰ ساله او بازدهی بسیار خوبی داشته است.

برای مثال قیمت بیت کوین چندین برابر رشد داشت و وارن بافت هیچگاه در این حوزه سرمایه گذاری نکرد، همین مسئله باعث شد که در کاهش قیمت ۹۰% بیت کوین هم آسیبی نبیند.

اولین شرط مهم برای فعالیت در بازار بورس جلوگیری از زیان است، نه تحقق سود!

هوش بازاری

پس شش راه مهم برای اینکه مانند وارن بافت بر مبنای هوش مالی سرمایه گذاری کنید به شرح زیر است:

شرکت را بخرید نه سهام

مزیت های رقابتی شرکت را مشخص کنید

حرکات و نوسانات روزانه بازار را نادیده بگیرید

وقتی همه می ترسند، شجاع باشید

احساسات خودتان را کنترل کنید

بر روی صنایعی که می شناسید، سرمایه گذاری کنید

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اگر بخواهیم اوراق اختیار فروش تبعی را به‌صورت ساده تعریف کنیم به این نحو است که سهامدار عمده سهام شرکت را بیمه می‌کند، به‌این‌ترتیب که تضمین می‌کند اگر قیمت سهام شرکت در یک تاریخ معین که از قبل مشخص می‌کند کمتر از قیمت مدنظر بود، سهام را در آن قیمت از صاحبان سهام می‌خرد.

در این روش، سهامدار عمده که از زیروبم شرکت زیرمجموعه‌ی خود، آگاه است اوراق اختیار فروش تبعی را منتشر می‌کند و مالکان سهام نیز با خرید این اوراق، حداقل سود بدون ریسک را برای سرمایه‌گذاری خود به دست می‌آورند و به‌واقع ریسک سیستماتیک معاملات (ریسک بازار) کاهش قابل توجهی خواهد داشت چراکه آن‌ها از کسب سود اطمینان خواهند داشت.

برای مثال فرض کنید قیمت سهام شرکتی در حال حاضر ۱۰۰ تومان به ازای هر سهم هست، سهامدار عمده‌ی این مجموعه اعلام می‌کند که حاضر است سهام شرکت را پس از گذشت ۶ ماه به قیمت ۱۲۰ تومان از صاحبان سهام خریداری کند. به‌این‌ترتیب سهامداران شرکت مطمئن خواهند شد که آن‌ها به ازای هر سهم حداقل ۲۰ تومان ‌سود خواهند کرد.

در این معامله با استفاده از این ابزار هرگونه زیان احتمالی پوششش داده می‌شود. سهامدار عمده اوراق اختیار فروش تبعی را می‌فروشد و هر سهامداری که این اوراق را خریداری کند، در صورت کاهش قیمت سهام شرکت، زیانش جبران خواهد شد.

با استفاده از این اوراق، خریداران سهام ضمن اینکه از حداقل سود (عمدتاً برابر با سود اوراق مشارکت) اطمینان دارند، به افزایش قیمت سهام و کسب سود بیشتر نیز امیدوار هستند.

تعریف اختیار فروش تبعی

این نام ازآنجا می‌آید که به‌واقع شما اختیاردارید که سهام خود را به سهامدار عمده بفروشید یا خیر و سهامدار عمده در حقیقت اختیار فروش سهام را در قیمت مشخص به شما می‌فروشد.
شما می‌توانید در زمان سررسید اگر قیمت سهام بالاتر از قیمت مدنظر سهامدار عمده بود، آن را نگاه‌دارید و با سود بالاتر در تابلوی معاملات بازار بفروشید و همچنین از آن‌سو اختیاردارید که در زمان سررسید اگر قیمت سهام پایین‌تر از قیمت مدنظر سهامدار عمده بود، سهام خود را به سهامدار عمده بفروشید و اصطلاحاً اوراق اختیار فروش تبعی خود را اعمال کنید و حداقل سود که عمدتاً برابر با سود اوراق مشارکت یا حتی بالاتر است را دریافت کنید.

بیمه‌ی سهام با اوراق اختیار فروش تبعی

در ایران به دلیل ماهیت معاملات اوراق اختیار فروش تبعی از آن به‌عنوان طرح بیمه‌ی سهام یاد می‌شود و به‌واقع ابزاری برای کنترل ریسک معامله گران هست. در عمل شما با پرداخت مبلغی ناچیز در قبال خرید اوراق اختیار فروش تبعی (شبیه به پرداخت حق بیمه) زیان احتمالی سبد سرمایه‌گذاری خود را پوشش می‌دهید.

در حقیقت این اوراق اختیار فروش تبعی سود مناسب با ریسک پایین را برای سرمایه‌گذاران همراه می‌آورند و بررسی بازدهی آن‌ها نشان می‌دهد که در دوره‌ی یک‌ساله، این اوراق بازدهی مناسبی داشته‌اند و حتی ثبات بازدهی این اوراق به نحوی بوده است که موجب شده است بسیاری از سپرده‌گذاران بانک‌ها به سرمایه‌گذاری در این بازار روی بیاورند.

قوانین اوراق اختیار فروش تبعی و شرایط خرید اوراق تبعی توسط مشتریان کدام است؟

برای خرید و اعمال اوراق اختیار فروش تبعی شما حتماً باید مالک سهام شرکت باشید و به تعداد سهام خودتان، اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کنید. برای مثال اگر شما قصد خرید اوراق اختیار فروش تبعی شرکت ریل سیر کوثر با نماد «حسیر» را داشته باشید، ابتدا باید سهام شرکت را قبل از خرید اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کنید.
به‌این‌ترتیب شما متناسب با حجم سرمایه‌ی خودتان اقدام به خرید سهام می‌کنید. برای مثال اگر قصد سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیون تومان را داشته باشید و هر سهم حسیر ۲۰۰ تومان باشد. شما باید ۵۰،۰۰۰ سهم حسیر را خریداری کنید (بدیهی است که اگر شما از قبل مالک سهام حسیر باشید دیگر نیازی به خرید سهام حسیر نیست). حال شما می‌توانید با خرید ۵۰،۰۰۰ اوراق اختیار فروش تبعی حسیر، تمامی سهام خود را بیمه کنید و مطمئن باشید که سهام شما، حداقل به میزان اوراق مشارکت به شما سود خواهد داد و هیچ زیانی نخواهید کرد! عملاً سرمایه‌گذاری شما سود بدون ریسک خواهد بود.

نکته‌ی مهم: عمدتاً محدودیت خاصی در حجم سرمایه اعمال نمی‌شود ولی به‌هرحال لازم است قبل از خرید اطلاعیه عرضه‌ی اوراق اختیار فروش تبعی را کاملاً مطالعه نمایید.

شما تنها می‌توانید دقیقاً برابر با تعداد سهامی که دارید، اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کنید و مازاد خریداری‌شده سوخت خواهد شد و قابلیت استفاده یا حتی فروش را نخواهد داشت. در مثال بالا شما می‌توانید حداکثر ۵۰،۰۰۰ اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کنید.

وجه پرداختی بابت خرید اوراق اختیار فروش تبعی سوخت خواهد شد (عملاً شما با خرید این اوراق سهام خود را بیمه کردید. هیچ شرکت بیمه‌ای، حق بیمه را پس نمی‌دهد!)

نحوه‌ی خرید اوراق اختیار فروش تبعی

شما می‌توانید اوراق اختیار فروش تبعی موسوم به بیمه‌ی سهام را از طریق سیستم معاملات کارگزاری خودتان به روش اینترنتی یا آنلاین یا از طریق سفارش به معامله گر در کارگزاری خریداری بکنید. به همین منظور کافی است که نماد موردنظر را وارد کرده و خرید نمایید البته ذکر این نکته لازم است که تعداد اوراق اختیار معامله‌ی قابل‌خرید تنها برابر است با تعداد سهام موجود در پورتفوی شما و سرمایه‌گذار در صورت خرید اوراق اختیار فروش بیشتر از سهام شرکت، اوراق اضافی سوخت خواهد شد.

نحوه‌ی اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

فرض کنید که به زمان سررسید نزدیک شده‌ایم و قیمت سهم هنوز پایین‌تر از قیمت اعمال باشد. شما می‌توانید از ۱۰ روز قبل از تاریخ اعمال اوراق اختیار فروش تبعی یا بیمه‌ی سهام، دستور اعمال آن را به کارگزاری بدهید.

پس از دستور اعمال، شما سود خود را از طریق حسابی که کارگزاری معرفی کرده است، دریافت خواهید کرد. (عمدتاً همان حسابی که با آن وجوه معاملات کارگزاری را واریز و برداشت می‌کنید.)

نکات مهم خرید اوراق اختیارفروش تبعی:

• درصورتی‌که قیمت سهام بالاتر از قیمت اعمال (ذکرشده در اطلاعیه عرضه) باشد، اختیار فروش تبعی قابل‌اعمال نیست، چراکه شما می‌توانید سهام خود را در بازار با قیمت بالاتر به فروش برسانید و سود بیشتری کسب کنید.
• این اوراق به‌هیچ‌عنوان قبل از سررسید قابل‌اعمال نیستند.

نرخ سود اوراق اختیار فروش تبعی

نرخ سود اوراق اختیار فروش تبعی بسیار متغیر است چراکه شما در حال سرمایه‌گذاری بر روی سهام شرکت هستید و این می‌تواند مسبب نوسانات بسیاری در سود شما بشود. لکن شما با خرید اوراق اختیار تبعی، حداقل سود را برای خود تضمین می‌کنید و مطمئن خواهید بود که سرمایه‌گذاری شما حداقل معادل نرخ تورم رشد خواهد داشت.

در صورت رشد قیمت سهام نیز شما سود بیشتری خواهید داشت.

نمونه اوراق اختیار فروش تبعی

تصویر زیر اطلاعیه‌ی عرضه‌ی اوراق اختیار فروش تبعی شرکت ریل سیر کوثر با نماد “حسیر” می باشد:

اوراق تبعی حسیر

قیمت سهام این شرکت در زمان انتشار اوراق اختیار فروش تبعی (۲۷ آبان ۱۳۹۶) برابر با هر سهم ۲،۸۷۹ ریال بوده است و شرکت در این اطلاعیه اعلام نموده است که پس از یک سال در تاریخ سررسید (۲۷ آبان ۱۳۹۷) هر سهم شرکت را ۳،۶۰۰ ریال از شما خریداری کند.
یعنی شما با هزینه‌ای اندک (قیمت اوراق اختیار فروش تبعی) به ازای هر سهم در بازه یک‌ساله حداقل ۷۲۱ ریال سود خواهید کرد. عملاً در این سرمایه‌گذاری سود شما بدون ریسک خاصی خواهد بود.

شما می‌توانید با دانلود فایل زیر، جزئیات عرضه‌ی این اوراق اختیار فروش تبعی موسوم به بیمه‌ی سبد سهام را مشاهده کنید:

نمونه اوراق فروش تبعی

معامله مجدد اوراق اختیار فروش تبعی

معاملات اوراق اختیار فروش تبعی در بورس ایران، اندکی با معاملات اوراق اختیار معامله در سایر بورس‌های جهان متفاوت است. برخلاف سایر بورس‌ها، در بازار سرمایه ایران امکان خریدوفروش مجدد اوراق اختیار فروش تبعی وجود ندارد و تنها سهامدار عمده می‌تواند این اوراق را منتشر کند و خریدار اوراق نمی‌تواند آن را به فرد دیگری بفروشد. در عمل شما پس از خرید این اوراق، مالک اول و آخر اوراق اختیار فروش تبعی هستید.

قیمت‌گذاری اوراق اختیار فروش تبعی

شما برای قیمت‌گذاری اوراق اختیار فروش تبعی می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:

فرمول قیمت اختیار فروش تبعی

حال با استفاده از فرمول قیمت‌گذاری اوراق اختیار فروش تبعی و مثال بالا از فروش بیمه‌ی سهام، به محاسبه‌ی قیمت مناسب خرید این اوراق بیمه‌ی سهام (اوراق اختیار فروش تبعی) می‌پردازیم:

قیمت پایانی روز قبل (در این مثال، مقررشده بود که اوراق در تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۹۶ عرضه شود پس قیمت پایانی روز قبل، قیمت سهام شرکت در تاریخ ۲۴ آبان ۱۳۹۶ خواهد بود): در این تاریخ قیمت پایانی هر سهم ۲،۸۶۲ ریال بوده است.

قیمت اعمال همان‌طور که در اطلاعیه عرضه‌ی اوراق اختیار فروش تبعی به آن اشاره‌شده است به ازای هر سهم ۳،۶۰۰ ریال هست.

تعداد روزهای باقی‌مانده تا تاریخ اعمال نیز کمتر از یک سال و برابر با ۳۶۱ روز هست.

نرخ سود بدون ریسک معادل نرخ اوراق خزانه یا سپرده بلندمدت بانکی یا اوراق مشارکت برابر با ۲۰% در نظر گرفته‌شده است.

محاسبه قیمت اختیار فروش تبعی

با این تفاسیر هر برگه‌ی اوراق اختیار فروش تبعی نماد حسیر ۱۷ تومان ارزش خواهد داشت.

نکته‌ی مهم هوش مالی در خرید اوراق اختیار فروش تبعی:

هوش مالی و سرمایه گذاری

کسانی که از قبل اقدام به محاسبه‌ی ارزش اوراق می‌کنند می‌توانند با مشاهده‌ی قیمت‌گذاری پایین‌تر از ارزش اوراق آن را خریداری کرده و سود بالاتری کسب کنند. در این عرضه، حسیر هر برگه‌ی اوراق اختیار فروش تبعی را ۵۰ ریال تعیین کرد و در مدت کوتاهی تمامی اوراق به فروش رسید. این‌یک فرصت بسیار خوب برای کسب سود از بازار اوراق اختیار معامله بود.

نکته‌ی مهم در خرید اوراق اختیار فروش تبعی آن است که شما تنها می‌توانید این اوراق را از منتشرکننده خریداری کنید و در عمل ناشر به صلاحدید خود، این اوراق را قیمت‌گذاری و عرضه می‌کند. پس لازم است شما با استفاده از فرمول بالا، قبل از عرضه‌ی اوراق اختیار فروش تبعی، محدوده‌ی مناسب برای خرید را مشخص کنید.

برای مشاهده ی اطلاعیه های عرضه ی اوراق توصیه می کنیم سایت ما وبسایت جامع آموزش هوش مالی و سرمایه گذاری  به آدرس www.hrahmani.ir سایت سازمان بورس به آدرس www.tse.ir و سایت فرابورس به آدرس www.ifb.ir را دنبال نمایید.