مهم نیست که کجا یا چطور خرید می کنید، وسوسه ی خرید بیشتر همه جا ما را دنبال می کند. راه های بسیاری برای خرید پیش روی ماست (خرید آنلاین، خرید تلفنی، خرید حضوری و اپلیکیشن های خرید و غیره) حال چطور می توانیم از وسوسه ی خرید که بودجه ی خانواده ما را دستخوش تغییر می کند، دوری کنیم و قدمی مثبت برای هدف گذاری مالی برداریم؟

نگران نباشید، در این مقاله ی سواد مالی، به ما نشان می دهیم که چطور از مخارج غیر ضروری جلوگیری کنید و در بازی پول برنده باشید.

شما به این دلایل بیشتر از حد پولتان را خرج می کنید:

مردم پولشان را به دلایل بسیاری خرج می کنند و اگر بخواهیم صادقانه این موضوع را بررسی کنیم یکی از مهمترین دلایل عدم کنترل احساسات در کنار عدم هدف گذاری مالی است. لااقل در ۵ مورد زیر این عامل بسیار تاثیرگذار است:

شبکه اجتماعی قاتل پول

صبح شنبه است و قبل از این که اصلا از روی تشک بلند شوید دستتان به سمت گوشی می رود و یکی از شبکه های اجتماعی تان را باز می کنید تا از حال و احوال دوستانتان مطلع باشید و قبل از اینکه پایتان را به روی زمین بگذارید برای یک وسیله ی جدید ۵۰،۰۰۰ تومان در شبکه ی اجتماعی برای آن تغییر یا چیزی که فکر می کنید نیاز دارید هزینه کرده اید.

حال باید راهکاری برای مدیریت هزینه به کار بگیرید.

یک منزل با دیزاین زیبا یا یک عکس از طبیعت و هر وسیله ی دیگری شما را متمایل به خرید می کند و خطرناک آنجاست که پول نقد هم در حساب بانکی داشته باشید.

اگر با خودتان صادق باشید کار سختی نیست که صحنه ی بالا را برای خودتان یادآوری کنید و احتمالا شما هم مدتی پیش این کار را انجام داده اید. بیایید با آن رو به رو شویم، همه ی ما در امید یک زندگی بهتر هستیم.

پولتان را ردیابی کنید

مهم نیست درآمد شما زیاد باشد یا کم، اگر شما هزینه های تان را نمی نویسید هیچ کنترلی بر روی پول تان ندارید، فی الواقع مدیریت هزینه های شما با توجه به سواد مالی صورت نمی گیرد. در حقیقت شما همیشه احساس می کنید پول مالک شماست نه اینکه شما مالک پول باشید.

فیش حقوقی یا درآمد ناشی از کسب و کار شما ابزاری است برای لذت بردن از زندگی. اگر تعجب می کنید که پولی که با زحمت به دست می آورید آخر ماه کجا میره، وقتش رسیده که هزینه های تان را ردیابی کنید و ریز به ریز آن ها را بنویسید و در مسیر مدیریت هزینه قدم بردارید.

چطور؟ کافیست تا آخر این مقاله را بخوانید.

خریدتراپی چیست

برخی از مردم برای بهتر شدن حالشان “خریدتراپی” می کنند. به اولین پاساژ یا مرکز خرید می روند و چیزهایی که فکر می کنند نیاز دارند را خریداری می کنند. وقتی ما چیزی را می بینیم و آن را قبل از اینکه در موردش فکر کنیم که آیا خرید آن وسیله در راستای اهداف مان هست یا خیر، خریداری می کنیم، به واقع در حال خریدتراپی هستیم.  

خریدتراپی راه حلی برای حل یک مشکل نیست بلکه خودش مشکلی است که باید آن را برطرف کنید. حال برای برطرف کردن مشکل خریدتراپی چه باید کرد؟

فقط با پول نقد خرید کنید

نتایج تحقیقات بر روی ده ها خانواده نشان داده است که زمانی که شما با پول نقد، خریدتان را انجام می دهید هزینه ی کمتری نسبت به زمانی که با عابربانک خرید می کنید می پردازند.  

زمانی که شما با پول نقد هزینه هایتان را می پردازید، احساس می کنید که پولی که در دستتان بود را از دست داده اید و مغز شما آن را کاملا احساس کرده و در علم مالی رفتاری اصطلاحا مغز شما درد می گیرد. چرا که فقط چند لحظه قبل پول داشتید و حالا دستتان از پول خالی شده است.

در مورد این مسئله فکر کنید که، وقتی که شما با استفاده از عابربانک خریدی انجام می دهید به دلیل این که پول فیزیکی را نمی بینید، راحت تر هزینه می کنید حتی برای چیزهایی که نیاز ندازید. مطمئن باشید که پیامک برداشت وجهی که از سوی بانک برای شما می آید نیز نمی تواند جای پرداخت پول نقد را بگیرد.

این کار ارزش یک بار امتحان کردن را دارد و خوشحال می شویم اگر فقط این راهکار را استفاده کنید و نتایج آن را برای ما بنویسید. تیم سواد مالی وبسایت www.hramani.ir همگی این مورد را آزموده و جواب گرفتند و از این رو تجربه ی ما در سواد مالی مدیریت هزینه کاملا کاربردی است.

خبر خوب این است که شما می توانید با همین چند راهکار ساده ای که در بالا مطرح شد، بسیاری از عادات مالی تان را اصلاح کنید، حال به شما می گوییم که چگونه هزینه های مازادتان را کاملا متوقف کنید و مدیریت هزینه داشته باشید.

۸ راه جلوگیری از هزینه های اضافی و هدف گذاری مالی

1. بدانید که در چه زمینه ای پول تان را خرج می کنید

هر ماه برای تنظیم مخارج زندگی تان بودجه ی ماهانه بنویسید. بودجه بندی خانواده به شما کمک می کند که برای هزینه های تان برنامه ریزی داشته باشید و بدهی های تان را خیلی دقیق تر مدیریت کنید و هدف گذاری مالی دقیقتری در کنار مدیریت هزینه داشته باشید.

بودجه بندی خانواده و هدف گذاری مالی

اگر اولین بارتان است که بودجه ی ماهیانه تهیه می کنید، ممکن است که شگفت زده بشوید ماهانه با در هفته چه قدر برای چیزهای کوچک در زندگی تان هزینه می کنید. هزینه هایی مثل خرید قهوه، شیرکاکائو یا تنقلات در محل کار که تا قبل از نوشتن شان از رقم ماهیانه شان بی خبر بودید.

وقتی که شما برای اولین بار بودجه ی زندگی تان را با هوش مالی تهیه می کنید، نیاز دارید که از پوشش نیاز های زندگی تان در بودجه بندی خانواده مطمئن باشید. چهار نیاز اصلی یک زندگی به شرح زیر است:

غذا

آب و برق و گاز

مسکن

حمل و نقل

وقتی که ضروریات در زندگی شما تامین باشد و در بودجه بندی خانواده برای آن برنامه ریزی کرده باشید، شما فرصت دارید که به سراغ سایر مایجتاج زندگی تان بروید. شما واقعا نیاز ندارید که هر شب، شام را بیرون از منزل بخورید یا هر هفته لباس های جدید بخرید. حالا وقتش رسیده که برنامه ریزی مالی با تکیه بر سواد مالی را به زندگی تان اضافه کنید.

بودجه بندی از صفر چیست

حالا همه چیز مهیا است که شما مخارج ماهیانه ی زندگی تان از بنزین تا خوراکی ها را بنویسید. به این روش بودجه بندی خانواده، “بودجه بندی از صفر” گفته می شود.

بودجه بندی از صفر به این معنی است که در اینجا درآمد شما منهای هزینه های شما برابر صفر است و گویی از قبل مشخص شده است که هر ریال از درآمد شما صرف چه هزینه ای خواهد شد و در مدیریت هزینه موفق خواهید بود.

بودجه بندی خانواده و هدف گذاری مالی

فقط توجه داشته باشید بودجه بندی از صفر یک بودجه ی صرفا هزینه ای هست و برای برنامه ریزی امور خانواده مبنای کار شماست ولی بودجه بندی کاملی نیست و به هر حال اولین بودجه ی شماست و چند ماه زمان می برد تا آثار فوق العاده ی آن را در زندگی تان ببینید.

حال وقت آن است که نگاهی به هزینه های ماهانه تان بیندازید و یک خودکار برای حذف هزینه های غیرضروری به دست بگیرید و مدیریت هزینه داشته باشید.

شما نیاز دارید که هر هفته لباس بخرید؟ احتمالا خیر!

پرداخت هزینه عضویت باشگاهی که ماهی یکی دو بار به آن می روید، ضروری است؟

الان وقت آن رسیده است که با خودتان صادق باشید و بودجه ی خانواده را اصلاح کنید و مخارج غیرضروری را از آن حذف کنید. از این به بعد قبل از هر خرید غیر ضروری از خودتان بپرسید که:

 “آیا واقعا به این کالا نیاز دارم و جایگزینی برای آن نیست؟” 

پاسخ به این سوالات به شما در استفاده از پول تان برای رفع نیازهای زندگی کمک خواهد کرد. مطمئنا بهترین راهنمای زندگی، خودتان هستید و بودجه بندی از صفر یکی از بهترین راه حل ها برای هدف گذاری مالی است.

خرید هدفمند و هدف گذاری مالی

قبل از اینکه برای خرید از منزل خارج شوید، در یک لیست اقلامی که میخواهید خریداری کنید را بنویسید و به خودتان قول دهید هیچ کالایی غیر از آنچه در لیست نوشته شده را خریداری نکنید.

از همان ابتدا که وارد فروشگاه می شوید خرید یکی دو تا عروسک ارزان قیمت برای بچه ها و چند خوراکی خوشمزه برای عصرانه و غذای آماده برای شام و مواردی از این دست شما را برای خرید وسوسه می کنند. گاهی همین خریدهای به ظاهر بی ضرر سهمی ۲۰% در هزینه های شما در هر خرید دارند.

 اگر غالبا سناریوی بالا برای شما اتفاق می افتد شاید بهتر باشد که برای خرید از یک فروشگاه جایگزین برنامه ریزی کنید.

فراموش نکنید که قرارمان این بود فقط با پول نقد، هزینه ی خرید را بپردازید.

درس اول سواد مالی

لطفا شما هم اگر تجربه ای در این موارد نظیر بودجه بندی خانواده، سواد مالی، هدف گذاری مالی و مدیریت هزینه دارید با ما به اشتراک بگذارید

لطفا در رستوران غذا نخورید

در سواد مالی یکی از راحت ترین کارها برای افزایش پس انداز پول، نرفتن به رستوران برای صرف غذا در روزهای کاری و غیر کاری است. فرض کنیم که شما یک خانواده ی یک نفره هستید.

اگر شما برای هر بار ناهار خود ۳۰ هزار تومان هزینه می کنید و دو بار در هفته از بیرون سفارش غذا می دهید، هزینه ی ناهار شما ماهانه حداقل ۲۴۰ هزار تومان می باشد و در یک سال به ۲،۸۸۰،۰۰۰ تومان می رسد. تصور کنید با این پول چه مقدار از بدهی تان را می توانید پرداخت کنید.

این هزینه برای یک خانواده چهار نفره با فرض هفته ای یک شب شام در رستوران، سالانه ۶ میلیون تومان می شود. رقم قابل توجهی هست، درسته؟!

در نظر داشته باشید که به جای اینکه در فروشگاه طبقات را بالا و پایین کنید بهتر است ابتدای هفته یک لیست از مواد غذایی مورد نیازتان تهیه کنید و در زمان خرید، همراه تان داشته باشید و تنها همان اقلامی را خرید کنید که در لیست نوشته شده است.

حتی بهتر است که فرزندان کوچکتان یا حتی همسرتان را هم تا زمانی که به آن ها آموزش نداده اید، برای خرید همراه تان نبرید.

برنامه ریزی و بودجه بندی خانواده هزینه های غذای خانواده را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد و یاری رسان شما در مسیر مدیریت هزینه خواهد بود.

در محل کار نیز تاکید ما بر آن است که حتما هر روز نهارتان را همراه خود به محل کار بیاورید و حتی دل به کدهای تخفیف سایت هایی مثل چیلیوری و اسنپ فود و ریحون و غیره هم نبندید. به شما قول می دهم که نتیجه ی فوق العاده ی این کار در پس انداز پایان ماه شما به وضوح قابل رویت خواهد بود.

اگر هم زمان برای پخت غذا ندارید، جمعه ها زمانی خوبی است که یک یا دو ساعتی صرف آماده کردن غذا و فریز کردن آن برای دو یا سه روز آتی اختصاص دهید. البته غذاهای بسیاری هم هستند که صرفا می توانید تنها هر شب نیم ساعت برای آماده سازی آن برای ناهار روز بعد، آماده کنید.

ما نمی گوییم خسیس بازی دربیاورید و زندگی را به خود و خانواده تان سخت بگیرید، فقط می خواهیم اطمینان داشته باشیم که همه ی تصمیمات شما در چارچوب بودجه بندی خانواده گرفته می شود.

مقاومت در خرید

چه کسی یک معامله خوب را دوست ندارد؟ فروشندگان مشتری های خودشان را می شناسند و از هر حیله ای برای فروش به آن ها استفاده می کند و یکی از بهترین ابزارهای آن ها، نمایش قفسه های پر از تخفیف فروشگاهشان به مشتری است.

اما صرفه جویی در خرید شما در زمانی که اصطلاحا اجناس فروشگاه حراج شده است، چه قدر هزینه های شما را کاهش می دهد؟

اگر شما یک ژاکت را با ۲۵% تخفیف خریداری کنید در حالی که اصلا به آن ژاکت نیاز ندارید، شما معامله ی برنده ای نداشتید چرا که برای ابزاری که ضروری نبوده است ۷۵% از ارزش آن را پرداخته اید، تازه اگر فرض را بر صداقت فروشنده بگذاریم.

اینجا شما در خریدتان صرفه جویی نکردید بلکه یک خرید غیرضروری انجام دادید و کارتان اصلا پس انداز نبوده است.

بهترین کار برای کنترل خودتان در هنگام رفتن به فروشگاه نوشتن لیست خرید قبل از رفتن است. در مرحله ی بعد باید خودتان را تمرین دهید که اگر کالایی در لیست نیست به هیچ عنوان نباید خریداری شود، حتی اگر تخفیف قابل توجهی داشت.

از دست بدهی فرار کنید

بدهی ها سارق درآمد شما هستند و تا زمانی که آن ها را تسویه نکنید آن ها مالک شما هستند. ما در جهانی زندگی می کنیم که در مورد هر چیزی می توانیم وام یا قرض بگیریم و البته با بهره های بالا و همین بهره های بالا گاها دریافت وام یا قرض را توجیه ناپذیر می کند.

شما برای خرید ماشین، منزل، لوازم خانگی و غیره با توجه به قیمت های سرسام آور کنونی نیازمند به دریافت وام یا ارائه ی تسهیلات در خرید هستید، ولی اگر قرار بر ثبات نرخ دلار باشد آیا خرید آن کالای جدید واقعا آنقدر ضروری است که بخواهید برای آن بهره ی سالانه ۲۵ درصد یا بالاتر پرداخت کنید؟!

بنابراین توصیه می کنیم قبل از هر خرید این سوال را از خودتان بپرسید: “آیا واقعا این کالا آن قدر ضروری است که بابت آن بهره ی قابل توجهی بپردازم؟”

از این مسئله که بگذریم گفتنی است به علت ضعف سواد مالی در کشور، متاسفانه مردم به راحتی به صحبت های فروشنده گوش فرا می دهند و گاها موجب زیان آن ها می شود.

اهمال کنید

اهمال کاری امری ناپسند و مذموم است به جز در مورد مسائل مالی

گاهی اوقات اهمال در خرید یک کالا باعث می شود اصلا به این نتیجه برسید که اشتیاق شما برای خرید آن وسیله تنها از ذوق مالکیت آن بوده است و نیاز ضروری تان نبوده است. زمان بسیاری از اقلام لیست خرید شما را کاهش می دهد.

اگر در نوشتن و اعمال لیست خرید جدیدتان مشکل دارید و تصور می کنید از ماه آینده رضایت تان از زندگی به واسطه صرفه جویی کاسته می شود، به سوالات زیر جواب بدهید:

آیا آن پیراهن شما با یک اتو و شست و شو واقعا مناسب پوشیدن نخواهد بود؟

آیا بچه های شما نمی تواننند از بازی با اسباب بازی های ارزان قیمت لذت ببرند و حتما باید اسباب بازی های مارک دار برایسشان بخرید؟

آیا کفش های شما حتما باید برند باشد و نمی توانید کفش های با کیفیت اما با برندهای گمنام بپوشید؟

تچربه نشان داده است که در اکثر اوقات راضی به حذف آن وسیله از لیست خرید خواهید شد ولی اگر این اتفاق نیفتاد در خرید آن اهمال کاری کنید و خرید آن را به لیست بودجه ی ماه بعد انتقال دهید و ببینید آیا بعد از سی روز هنوز هم به دنبال خرید آن وسیله هستید یا خیر.

 اگر واقعا بعد از سی روز به آن وسیله نیاز داشتید آن را خریداری کنید چرا که در بودجه بندی خانواده آن را لحاظ کرده اید و به آن هم زمان داده اید پس هیچ عذاب وجدانی نباید داشته باشید و شما به آن کالا نیاز دارید. این موارد را در هدف گذاری مالی تان لحاظ کنید.

برای رسیدن به اهداف مالی جدید خودتان را به چالش بکشید. هدف گذاری مالی

تمام کارهایی که در بالا به آن ها اشاره شد تداعی یک تغییر عادت در زندگی شماست، مسیری سخت ولی ممکن. کافی است مسیر عصبی نوشتن لیست خرید و بودجه در ذهن شما با تکرار سه باره ی این کار ساخته شود و از آن پس خواهید دید که بدون این ابزارها زندگی تان واقعا یک نقص دارد.

در خرید های غیرضروری اهمال کنید و اراده ی خودتان را بیازمایید و خواهید دید که زندگی بدون آن وسایل هم زیباست و از آن لذت خواهید برد.

مواردی که لزوما به آن ها نیاز ندارید را شناسایی کنید و حذف کنید ولی در مورد نگه داشتن یا حذف برخی چیزها تامل کنید. اگر پرداخت شهریه باشگاه به شما کمک می کند که بیشتر پیگیر ورزش باشید، پس آن را ادامه بدهید.